Lời bài hát: Tự Đức Dâng Roi
Nội dung của đoạn trích cải lương: Tự Đức Dâng Roi
Trong gia đình Việt ngày xưa, con cái luôn hiếu thảo chăm sóc, phụng dưỡng cha mẹ chu đáo. Chữ Hiếu luôn được xem trọng và là một trong tứ đức cần noi cả đời. Một trong những tấm gương hiếu thảo được lịch sử ca ngợi là vua Tự Đức.
Vua Tự Đức triều Nguyễn là người con rất có hiếu với mẹ (là Hoàng Thái hậu Từ Dụ), ông sẵn sàng để mẹ phạt roi khi mắc lỗi. Trích đoạn cải lương này kể về một câu chuyện trong lịch sử được ghi chép lại:
Đó là một ngày rảnh việc nước, vua đi ngự săn bắn. Gặp phải nước lụt, trong khi đó trong cung còn 2 ngày nữa là đến ngày giỗ vua cha Thiệu Trị mà Tự Đức chưa trở về. Thái Hậu nóng ruột sai quan đại thần Nguyễn Tri Phương đi tìm nhà vua về.
Nguyễn Tri Phương phụng lệnh lên đường, đi được nửa đường thì gặp thuyền ngự đang chèo vượt sóng dữ, do dòng nước chảy xiết không chèo nhanh được nên gần tối thuyền ngự mới tới bến.
Vừa tới hoàng cung, mặc trời đang mưa nhưng Tự Đức vẫn lên kiệu đi thẳng sang cung Thái Hậu để lạy xin chịu tội. Tự Đức dâng lên một chiếc roi mây rồi nằm xuống sàn xin chịu đòn. Mẹ vua lúc đó ngồi xoay mặt vào màn không nói lời nào, một hồi lâu, bà mới xoay mặt ra lấy tay hất bay cái roi đi.
Tuy không phạt roi hoàng thượng, nhưng hoàng thái hậu không quên dặn Tự Đức phải ban thưởng cho quan quân cực khổ đi theo. Lúc đó, vua Tự Đức mới đứng dậy, lạy tạ lui về. Ngay đêm hôm đó, nghe lời của mẫu hậu, vua Tự Đức ban thưởng cho quan quân đi hầu ngự. Và từ đó về sau ông không bao giờ lặp lại lỗi lầm đó nữa, chăm lo triều chính hơn
Tự Đức Dâng Roi – Võ Minh Lâm, Tú Sương
Lời bài hát: Tự Đức Dâng Roi (Trích Đoạn) – Võ Minh Lâm
…….trình lệnh mẹ con bất hiếu để mẹ già lo lắng vừa về đến hoàng cung con xin vào hầu mẹ để mẹ trị tội bất hiếu nhi
Không dám ngài là vua làm sao ta dám trị tội ngài xin ngài hãy về cho
Trình lệnh mẹ ngày mai là ngày giỗ kị tiên vương con mãi mê săn bắn ở rừng thuận trực trên đường về lại gặp phải mưa to gió lớn thuyền ngược nước nên con không về đúng như lời mẹ dạy con có lỗi xin mẹ hãy phạt roi rồi tha thứ cho con mẹ đừng giận kẻo kẻo hao mòn ngọc thể
Cảm ơn ngài ngự đã để lòng lo lắng, nhưng kể từ bây giờ ngài chớ bận tâm đừng vào cung để hầu ta nữa quyển từ huấn vụ kia ngài đem xé cho rồi ngài ghi chép lời ta chỉ càng thêm mai mỉa.
Trình lệnh mẹ con không dám
Ngài không dám từ cửa miệng bờ môi chứ thật trong lòng ngài đâu kiên nể giỗ kị tiên vương ngài còn dám xem thường thì có nghĩa gì những lời ta giáo huấn
Mẹ ơi! xin mẹ hãy tha thứ cho con
Thôi đêm đã quá khuya ta cần nghỉ ngơi xin ngài hãy lui về
Mẹ ơi con đã biết tội con rồi và sẵn sàng chờ lệnh mẹ phạt roi chỉ cầu xin mẹ hãy tha thứ cho con
Ngài đã là vua ngự ở ngay vàng ngài là con trời thì cần chi chữ hiếu thân
Mẹ ơi con dập đầu cuối lạy mẹ hiền mở lượng bao dung đừng giận cũng đừng hờn mà ngọc thể không an thân là đấng quân vương mà không lo giữ đạo cang thường chữ hiếu đã xem thường càng đáng tội trăm roi