 | Nghệ sĩ Châu Thanh (cải lương)– Tên thật: Trần Tuấn Kiệt |
Mục lục
Nghệ sĩ Châu Thanh đã tạo được nhiều dấu ấn trong hoạt động nghệ thuật. Khán giả nhớ đến anh qua chất giọng trầm ấm và cách vào vọng cổ hơi dài.
1. Tiểu sử
Sinh ra và lớn lên tại xã Phước Chỉ, huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh, ông là con thứ ba trong một gia đình có 6 anh em (4 trai, 2 gái). Cuộc sống nông thôn nghèo khổ và vất vả đã thôi thúc trong anh niềm khát khao làm nghệ sĩ để giúp gia đình thoát khổ.
Cha ông nghệ nhân đờn ca tài tử Minh Chương. Ảnh hưởng từ dòng máu nghệ sĩ của cha, 6 anh em trong nhà nghệ sĩ Châu Thanh đều có giọng ca hay nhưng chỉ mỗi mình ông đến với nghề hát.
Ông thường tham gia biểu diễn văn nghệ quần chúng ở xã Phước Chỉ, Trảng Bàng. Giọng hát của ông ngọt như mía lùi, rất được bà con trong xã yêu thích.
Thuở đầu, ông nghĩ rất thực tế, nhà đông miệng ăn, cấy xong không biết làm gì thì thôi đi hát kiếm cơm, tới mùa lúa rồi quay về làm ruộng tiếp. Vậy mà lần ra đi đó, Tuấn Kiệt theo nghiệp hát cho đến bây giờ.
Châu Thanh lên Sài Gòn lập nghiệp. Ông may mắn được mẹ của Nghệ sĩ Lệ Thủy nhận làm con nuôi và cho ở nhờ. Sau đó má nuôi giới thiệu anh theo đoàn cải lương Hương Biển.
Chưa bao giờ đóng tuồng kiếm hiệp nên khi vào vai thái tử Thủy tề, vì vướng víu quần áo cổ trang, Tuấn Kiệt… té lộn nhào xuống sân khấu. Khán giả cười rần rần, vừa quê vừa mắc cỡ, anh quày quả bỏ về quê tính làm ruộng tiếp.
Nhưng ở nhà chừng một, hai tuần, nghe cải lương trên radio, nhớ sân khấu chịu không nổi, Châu Thanh lại đón xe về thành phố xin vào đoàn Sài Gòn 3.
Trên sân khấu này, ông tham gia đóng thế trong một số vở Tìm lại cuộc đời, Khách sạn Hào Hoa, Tiếng hò sông Hậu, Nếu em là hoàng đế, Nắng ấm ngoại ô… với nghệ danh Tuấn Kiệt. Chính nhờ những vai thế này, ông từ kép ba rồi nhảy lên kép chính. Vai Hà Mẫn Xuyên trong vở Tình ca biên giới, Châu Thanh rất được người trong giới khen ngợi. Sau đó ông đổi nghệ danh thành Châu Thanh.
Nghệ sĩ Phượng Hằng và Nghệ sĩ Châu Thanh
Những năm ở Đoàn Cải lương Trung Hiếu, mặc dù hát chánh nhiều vở nhưng Châu Thanh không có được vai nào xuất sắc. Thế nhưng, anh đã được Nghệ sĩ Diệp Lang dìu dắt, nâng đỡ, chỉ bảo, để có được một vai Phê – vở Khi người điên biết yêu, khiến giới chuyên môn bất ngờ. Lúc bấy giờ, sự nghiệp ca cải của nghệ sĩ Châu Thanh mới thực sự thăng hoa. Ông liên tục có những sáng tạo trong ca diễn để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng khán giả.
Ông khai phá cách ca vọng cổ hơi dài theo kiểu riêng của mình với sự chỉ dạy tận tình của các nghệ sĩ: NSND Diệp Lang, NSND Lệ Thủy, NSƯT Thanh Điền, Thanh Kim Huệ…
Thường khi hát phong cách này, cuối câu vọng cổ người ta bị hụt, xuống thấp. Châu Thanh chọn cách vút cao lên gần cuối để tạo chú ý rồi mới kết thúc câu vọng cổ. Thay vì ca bình thường, đều đều, ông bẻ nhịp, lạng lách, luyến láy khiến câu vọng cổ điệu đàng, sinh động, lạ tai người nghe hơn.
Ca hơi dài mà không khéo sẽ đều đều như tụng kinh, nuốt chữ và sai nhịp. Còn Châu Thanh hay ở chỗ hát rất tròn vành rõ chữ. Ông có lạng lách cỡ nào cũng không sai nhịp!
Hồi những năm 1980 – 1990, Châu Thanh là tên tuổi nổi bật. Ông hát tuồng nào cũng đông khán giả. Một hãng đĩa Việt Nam thấy vậy đã ký độc quyền và để ông hát chính trên 100 chương trình.
Dù có nhiều người ca vọng cổ hơi dài nhưng Châu Thanh là người đột phá. Ông tạo ra trường phái ca hơi dài mới, rất riêng, rất tiêu biểu. Mỗi khi nhắm mắt lại mà thưởng thức, giọng ca Châu Thanh không thể lẫn vào đâu được.
2. Vở cải lương kinh điển:
| – Vụ Án Mã Ngưu – Lệnh Truy Nã – Khi Rừng Thu Thay Lá – Mùa Thu Lá Bay – Ngai Vàng Và Nữ Tướng – Chỉ Có Bạn Bè Thôi – Mặt Trời Bé Con | – Người Tình Trên Chiến Trận – Thôi – Nước Mắt Thằng Gù – Người Khách Lạ – Bến Nước Tình Yêu – Sở Lưu Hương – Công Tử Đào Hoa |
3. Bài ca cổ, tân cổ để đời:
| – Tình Em Nơi Đâu – Vĩnh Biệt Nhau – Nhan Sắc Chữ La – Chiều Hạ Vàng – Mùa Thu Trên Bạch Mã Sơn | – Trần Dã Cẩm Giang – Có Lẽ – Người Tử Tù Trong Kiệu Cưới – Tình Hận Thâm Cung – Cuộc Tao Ngộ Thi Nhân Và Ca Nữ |
4. Danh hiệu, giải thưởng:
(* Đang Cập Nhật)
