 | Nghệ sĩ Lệ Thủy (Cải lương)
|
Mục lục
Nghệ sĩ cải lương Lệ Thủy là một nhân vật rất nổi tiếng của làng cải lương Việt Nam, được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân vào năm 2012. Bà sở hữu giọng thổ pha kim hiếm có và cách ca rất chân phương, nhẹ nhàng. Nhờ đó, mà những bài hát Lệ Thủy đều gây ấn tượng mạnh với khán giả.
1. Tiểu sử
Lệ Thủy sinh ngày 20 tháng 5 năm 1948 trong một gia đình thuần nông nghèo tại làng Đông Thành, huyện Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long. Bà là chị cả trong một gia đình có 8 chị em.
Vì cuộc sống khó khăn, bà đã cùng gia đình lên Sài Gòn mưu sinh từ nhỏ. Tại đây, hành trình “bén duyên” của Lệ Thủy với sân khấu cải lương dần bắt đầu…
Nghệ sĩ Lệ Thủy
Lên 10 tuổi, Tư Long (một nghệ sĩ nghiệp dư làm ở ban văn nghệ xóm bên) tình cờ nghe được tiếng ca vọng cổ ngẫu hứng của Lệ Thủy đã mời bà tham gia và gửi theo học ca cổ với thầy Năm Truyền làm thợ hớt tóc ở Khánh Hội. Sau đó, bà tiếp tục được gửi sang học bài bản cải lương 3 Nam, 6 Bắc với nhạc sĩ Tám Đen. Cùng thời gian đó gia đình bà chồng chất khó khăn, các em đau ốm, nợ nần chồng chất, Lệ Thủy phải bỏ học theo gánh hát Trâm Vàng đỡ đần cha mẹ.
Bà bắt đầu sự nghiệp với những vai kép con. 13 tuổi, Lệ Thủy thế vai kép con trên đoàn Trâm Vàng. 14 tuổi, bà đóng các vai đào nhì.
Thời gian sau đó, Lệ Thủy rời Trâm Vàng để về đoàn Kim Chung, một đại bang có 7 đoàn hát lớn nhất nhì Sài Gòn bấy giờ. Tại đây, bà may mắn được soạn giả Ngọc Văn nhận làm con nuôi, ông viết nhiều kịch bản đưa Lệ Thủy vào đóng từ vai phụ cho đến vai chính. Sự nghiệp của bà đã có bước đệm hoàn hảo.
Sau những thành công ban đầu, đoàn Kim Chung 3 được thành lập. Bà chuyển sang đây diễn chung với nghệ sĩ Thanh Hải trong vở “Bẽ bàng duyên mới” của soạn giả Ngọc Văn. Tên tuổi của Lệ Thủy bắt đầu vang danh khắp nơi và như 1 lẽ tất yếu, bà vươn lên trở thành cô đào chính sáng giá lúc vừa tròn 15 tuổi.
Sau đó, Lệ Thủy hát ở đoàn Kim Chung 5, tại đây bà đóng cặp với nam nghệ sĩ Minh Phụng tạo thành cặp đào – kép ăn ý bậc nhất, được báo chí và khán giả không ngớt lời khen ngợi qua các vở Kiếp nào có yêu nhau, Xin một lần yêu nhau, Đêm lạnh chùa hoang…
Năm 1975, Lệ Thủy gắn bó với Đoàn văn công thành phố Tp. Hồ Chí Minh qua các vở Cây sầu riêng trổ bông, Tiếng gió rạch gầm, Khi bình minh trở lại….
Tháng 2/ 1984, Bà vinh dự được tham gia Đoàn nghệ sĩ lưu diễn Tây Âu cùng với nghệ sĩ nổi tiếng Bạch Tuyết, Diệp Lang, Ngọc Giàu, Minh Vương
Năm 1990, Lệ Thủy chủ yếu hoạt động ở lĩnh vực video cải lương. Nhiều vở cải lương kinh điển của bà khi hát ở đoàn Kim Chung 5 trước năm 1975 cũng được quay video như: Đêm Lạnh Chùa Hoang, Máu Nhuộm Sân Chùa, Kiếp Nào Có Yêu Nhau, Băng Tuyền Nữ Chúa…
Sau năm 1990, Lệ Thủy thường đi lưu diễn nhiều hơn ở các tỉnh miền Tây, các vùng sâu vùng xa. Bà muốn đem tiếng hát của mình đến gần hơn với những khán giả nông thôn nghèo không có điều kiện mua vé xem hát.
Thời gian sau 1985, cải lương thoái trào. Lệ Thủy cùng Nghệ sĩ Diệp Lang và Minh Vương thành lập chương trình Những dấu ấn không phai trực thuộc Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang quy tụ các nghệ sĩ lớn tham gia diễn lại những vở tuồng kinh điển ngày xưa: Giấc mộng đêm xuân, Tình mẫu tử, Một ngày làm vua, Đêm giao thừa,…
Năm 2008, chương trình vẫn hoạt động với tên gọi “Sân khấu vàng” nhằm tập hợp các nghệ sĩ tham gia biểu diễn, doanh thu từ chương trình sẽ gây quỹ cho hoạt động xây tặng nhà tình thương. Đến nay, hơn 30 căn nhà tình thương đã được trao tặng cho các gia đình khó khăn.
Hiện tại, Lệ Thủy vẫn cộng tác thường xuyên với Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang trong các chương trình biểu diễn phục vụ công chúng và tham gia đi show ở các tỉnh thành. Dù tuổi cũng đã cao, sức khỏe giảm sút nhưng bà vẫn đi, đi không phải vì tiền mà vì bà coi đó như niềm vui sống hạnh phúc cuối đời của mình.
2. Vở cải lương kinh điển:
| – Cây sầu riêng trổ bông – Cô gái Đồ Long – Khi rừng mới sang thu – Đời cô Lựu – Đêm lạnh chùa hoang – Lá trầu xanh – Người tình trên chiến trận – Máu nhuộm sân chùa – Quán khuya sầu viễn khách – Tô Ánh Nguyệt | – Dạ Xoa hoàng hậu – Lá sầu riêng – Dốc sương mù – Áo cưới trước cổng chùa – Hàn Mặc Tử – Mưa rừng – Kiếp nào có yêu nhau – Lan và Điệp – Nửa đời hương phấn – Quán khuya sầu viễn khách |
3. Bài ca cổ, tân cổ để đời:
| – Áo mới Cà Mau – Bức tranh hòa bình – Chuyến xe cuối tuần – Chuyến tàu hoàng hôn – Đường về hai thôn – Em bé đánh giày – Bánh bông lan – Con gái của mẹ – Lý chim quyên – Sương lạnh chiều đông – Lá trầu xanh – Về chung một mái nhà – Thương màu áo lam | – Bông bí vàng – Chiều lên bản Thượng – Cô bán đèn hoa giấy – Bạch Thu Hà – Lá sầu riêng – Dòng sông quê em – Lương Sơn Bá – Chúc Anh Đài – Lan và Điệp – Hành trình trên đất phù sa – Lý ngựa ô – Thương hoài ngàn năm – Thương nhau lý tơ hồng – Mẹ tôi |
4. Danh hiệu, giải thưởng:
- Giải Thanh Tâm (năm 1964). Lệ Thủy là nữ nghệ sĩ trẻ thứ nhì đoạt giải này năm 16 tuổi (chỉ sau nghệ sĩ Ngọc Giàu – lúc 15 tuổi)
- Giải Kim Khánh (năm 1974)
- Giải A1 Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc (năm 1980).
- Nghệ sĩ được yêu thích nhất (năm 1989) – do báo Sân khấu Tp. Hồ Chí Minh tổ chức.
- Lệ Thủy nhận giải Danh ca vọng cổ được yêu thích nhất (1990) – do báo Sân khấu Tp. Hồ Chí Minh tổ chức.
- Nghệ sĩ được yêu thích nhất (1990) – do báo Sân khấu Tp. Hồ Chí Minh tổ chức.
- Giải Đôi nam – nữ diễn viên cải lương được yêu thích nhất (1992) cùng nghệ sĩ Minh Vương – do báo Sân khấu Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức.
- Nghệ sĩ đóng Video cải lương được yêu thích nhất (1992) – do báo Sân khấu Tp. Hồ Chí Minh tổ chức.
- Danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú đợt 3 (1993)
- Lệ Thủy Xác lập Kỷ lục Guinness Việt Nam (2008) cho cặp bạn diễn lâu năm và ưng ý nhất ( 50 năm – cùng nghệ sĩ Minh Vương).
- Giải Mai vàng cho hạng mục Nữ diễn viên cải lương được yêu thích nhất – do báo Người lao động tổ chức (2008 – 2009)
- Danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân đợt 7 (2012)
- Giải thưởng truyền hình HTV Awards cho hạng mục Nữ nghệ sĩ cải lương được yêu thích nhất (năm 2013)
[…] nhà đài yêu cầu dựng lại nhưng phải mời cho bằng được Minh Vương – Lệ Thủy vào vai […]