Không phải ngẫu nhiên, cuộc thi “Tài năng trẻ sân khấu toàn quốc năm 2007” do Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ VH-TT) lại khoanh vùng trong phạm vi của các bộ môn nghệ thuật là Tuồng, Chèo và Cải lương. Sự khan hiếm diễn viên trẻ tài năng đang là mối lo cho tất cả các đơn vị nghệ thuật sân khấu hiện nay, đặc biệt là kịch hát dân tộc.
Cơ hội cho tài năng trẻ tỏa sáng
Ông Nguyễn Đăng Chương – Trưởng Phòng Nghệ thuật, Cục NTBD cho biết mục đích của việc “khoanh vùng” thi đối với các đối tượng lần này : “Hiện nay, đội ngũ diễn viên trẻ trong 3 loại hình này đang bị khủng hoảng thiếu nhiều nhất. Nhiều năm qua, các trường đào tạo nghệ thuật tuyển diễn viên của 3 loại hình này, đặc biệt là Tuồng hầu như không có người đăng lý dự thi. Chúng tôi muốn khích lệ tinh thần cho các nghệ sĩ trẻ kịch hát dân tộc. Qua cuộc thi này, các bạn trẻ có thể thấy được ưu và nhược điểm của mình để có thể phấn đấu, hoàn thiện hơn trong nghề nghiệp”.
Theo tiêu chí cuộc thi của BTC, đối tượng dự thi lần này được mở rộng sang cả bộ phận sân khấu xã hội hóa. Nhưng trên thực tế chỉ có loại hình cải lương là có số nghệ sĩ thuộc diện xã hội hóa mà thôi. Tuổi đời của thí sinh không quá 33, mỗi đơn vị dự thi không quá 4 diễn viên tương ứng 4 tiết mục. Các thí sinh sẽ phải biểu diễn một trích đoạn sân khấu tự chọn phù hợp với sở trường của mình. Thời gian của mỗi trích đoạn không quá 20 phút. Cuộc thi lần này khuyến khích các trích đoạn hiện đại tiêu biểu và trích đoạn sáng tạo mới từ các vở truyền thống với mục đích muốn các bạn trẻ không chỉ lệ thuộc những khuôn mẫu mà cần phá cách tìm tòi sáng tạo mới. Cuộc thi Tài năng trẻ sân khấu toàn quốc 2007 sẽ được tổ chức thành 2 đợt. Đơt 1 cho loại hình nghệ thuật Tuồng, Chèo sẽ được tổ chức tại Nhà hát 3.2 TP Nam ĐỊnh từ 29.9 đến 9.10.2007. Đợt 2 cho loại hình nghệ thuật Cải lương từ 20 đến 30.10.2007 tại TP Cần Thơ. Việc chia vùng như vậy cũng phù hợp với địa bàn hoạt động của các đơn vị.
Qua khảo sát tại một số đơn vị nghệ thuật sân khấu đăng kí tham gia, BTC không khỏi băn khoăn vì sự thiếu hụt các tài năng trẻ. Lãnh đạo Nhà hát Chèo, Nhà hát Tuồng, Nhà hát Cải lương TƯ cùng chung suy nghĩ : “So với các đợt thi trước, lần này chưa có gương mặt nào thực sự đáng tin tưởng”. NSND Bùi Đắc Sừ – GĐ Nhà hát Chèo VN nói : Có tới 20 em đăng kí dự thi lần này, chúng tôi sẽ chỉ chọn 8 em đại diện cho 2 đoàn của Nhà hát đi dự thi. Các em tự tập các tiết mục, nếu cảm thấy có triển vọng, cho dự thi, Nhà hát mới đầu tư. Chúng tôi rất muốn lựa chọn lớp diễn viên trẻ chưa hề dự thi tài năng trẻ, tuy nhiên, đúng là lớp trẻ có khả năng vẫn chưa thực sự sáng giá lắm!
Rất kiên quyết, ông Bùi Xuân Tiến, GĐ Nhà hát Cải lương TƯ cho rằng : Hiện nay, đã có 8 diễn viên trẻ đăng kí dự thi. Chúng tôi kiên quyết nếu tiết mục tham gia không đạt yêu cầu và có triển vọng đạt kết quả thì nhất định sẽ không đi thi. Nếu chỉ coi đây là một cơ hội tập dượt cho nghề thì các diễn viên trẻ của Nhà hát sẽ được tham gia với vai trò cổ động viên. Còn đã đi thi là phải được tập luyện nghiêm túc và phải thực sự có tài !
Khủng hoảng thừa và thiếu
Sân khấu dân tộc đang ở một thực tế đáng lo ngại. Số diễn viên quá tuổi không còn biểu diễn được thì đang chiếm đa phần số lượng biên chế tại các đơn vị nghệ thuật. Số diễn viên trẻ có khả năng và hiện đang chiếm lĩnh trên khắp các địa bàn hoạt động thì rất nhiều người có thâm niên tới 7-8 năm vẫn chưa được vào biên chế. Không có cơ chế chính sách hỗ trợ cho tài năng trẻ thì làm sao nghệ thuật sân khấu dân tộc thu hút được sự quan tâm của lớp trẻ. Ông Bùi Xuân Tiến cho biết, năm nay trường ĐH SK & ĐA Hà Nội có tuyển sinh cải lương với 10 chỉ tiêu, nhưng nghe nói chỉ có hơn 20 người đăng kí dự tuyển. Làm sao có cơ hội chọn được người tài, người giỏi cho sân khấu với số người dự thi ít ỏi như vậy ? Hơn thế, với sân khấu dân tộc, cái cốt lõi lại phải là người có năng khiếu. Năng khiếu là của hiếm sao có thể dễ tìm khi mà thí sinh dường như không còn con đường nào khác mới chọn nghệ thuật ?
Ông Nguyễn Đăng Chương cho biết, một trong những mục đích tổ chức cuộc thi tài năng trẻ toàn quốc lần này, Cục NTBD cũng muốn đánh giá đúng thực trạng của đội ngũ diễn viên trẻ để tìm cách xây dựng, phát triển lực lượng này. Theo ông, có rất nhiều nguyên nhân để khiến cho lực lượng trẻ khan hiếm những tài năng. Ngoài những nguyên nhân khách quan về cơ chế, chính sách thì nhiều đơn vị nghệ thuật vẫn không bỏ được tư duy cũ. Đó là việc diễn viên đàn anh, đàn chị đã quá tuổi vẫn giữ vai, chưa tạo cơ hội cho lớp trẻ thử sức. Hơn thế, cũng phải thừa nhận là trình độ diễn viên trẻ của ta đang yếu một cách toàn diện, từ kiến thức văn hóa cho đến khả năng tiếp nhận, phân tích kịch bản, khả năng diễn xuất.
Trong thời điểm thời tiết vô cùng nóng nực này, nhưng các bạn diễn viên trẻ ở các đơn vị nghệ thuật đang ngày đêm tập luyện để có thể được lựa chọn đi thi. Đây cũng là một biểu hiện từ sự cố gắng của lớp trẻ cần động viên khích lệ. Mặt khác, với sự nỗ lực, tạo điều kiện, nghiêm túc lựa chọn những diễn viên xuất sắc từ từng đơn vị, giới sân khấu vẫn đặt ra nhiều kì vọng ở Cuộc thi Tài năng trẻ toàn quốc 2007 lần này sẽ tìm ra nhiều viên ngọc mới cho sân khấu truyền thống./.
Thúy Hiền (Theo Báo Văn hóa)
