Nhiều người trong giới chuyên môn và nghệ sĩ sân khấu đang lo lắng về dự án xem cải lương miễn phí đang được triển khai, bởi theo họ, đó không phải là cách để cứu sàn diễn của bộ môn nghệ thuật này mà biết đâu chừng nó lại… “phản tác dụng”
Khán giả yêu thích bộ môn nghệ thuật cải lương sẽ có cơ hội thưởng thức miễn phí 2 suất diễn mỗi tháng với những vở tuồng hay, tái dựng tại Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang. Bắt đầu từ tối ngày 28 tháng 9 với vở “Giấc mộng đêm xuân” (tác giả: Phi Hùng – Nhị Kiều, đạo diễn: NSND Trần Ngọc Giàu). Theo quan sát, phần đông khán giả đến xem suất diễn này tỏ ra thích thú khi nhận vé mời vào rạp, thay vì phải mua vé như trước đây. Tuy nhiên, các nhà chuyên môn và nghệ sĩ ở các đơn vị sân khấu xã hội hóa lại tỏ ra ái ngại cho vấn đề này.
Vé miễn phí liệu có phải một giải pháp tốt?
Sẽ là “tự sát” nếu khán giả… mất dần thói quen mua vé?
Vở cải lương “Giấc mộng đêm xuân” có sự tham gia ca diễn của dàn nghệ sĩ khá hùng hậu: Thanh Ngân, Lê Tứ, Trọng Phúc, Linh Trung, Lê Hồng Thắm, Thu Vân, Quỳnh Hương, Tấn Giao,… Theo thông báo, đây là buổi diễn mở màn cho những suất nằm trong kế hoạch sáng đèn từ đây đến cuối 2019 của Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang, với sự hỗ trợ của UBND TP HCM và Sở VH-TT TP HCM về chi phí.
Một cảnh trong vở “Giấc mộng đêm xuân”
Ngoài vở “Giấc mộng đêm xuân”, nhà hát THT cũng đang chuẩn bị dàn dựng thêm các vở: “Tướng cướp Bạch Hải Đường”, “Lê Công kỳ án”,”Nhân danh công lý”, “Bàn thờ tổ của một cô đào”… Khán giả sẽ được nhận vé mời tại Nhà hát Trần Hữu Trang (địa chỉ: số 136 Trần Hưng Đạo, quận 1, TP HCM) trước mỗi suất diễn, cách nhau 2 tuần trong tháng. Mục đích của dự án này là làm sáng đèn và tạo thói quen cho khán giả đến nhà hát nhiều hơn.
- Ông Huỳnh Anh Tuấn (Giám đốc Sân khấu Kịch IDECAF) đã có những chia sẻ như sau: “Theo tôi, đây không phải là giải pháp hay. Đừng làm mất đi thói quen mua vé của khán giả. Sàn diễn cải lương trải qua giai đoạn bệnh nặng, sau một vài hoạt động cho thấy đang “hồi dương”, nếu thật sự tạo cơ hội, điều kiện để cứu nguy, không để sàn diễn cải lương chết, thì các cấp quản lý liên quan phải ngồi lại tính toán, chứ không thể làm như kiểu thuyền bị lủng, chắp vá và tiếp tục ra khơi”
- Soạn giả Hoàng Song Việt bày tỏ sự lo lắng: “Nếu vì miễn phí mà chất lượng nghệ thuật của vở diễn kém thì khán giả sẽ hụt hẫng”
- Đạo diễn – NSƯT Hoa Hạ thì cho rằng: “Trong khi các sàn diễn xã hội hóa đang nỗ lực bán từng vé để khán giả thật sự yêu nghệ thuật cải lương đến sàn diễn, nhà nước lại thực hiện đề án này, gây khó khăn cho các đơn vị xã hội hóa”
- Tác giả Vương Huyền Cơ nhận xét: “Sẽ là con dao hai lưỡi khi nghệ sĩ ỷ vào tiền hỗ trợ của nhà nước, vở diễn không đạt yêu cầu, còn khán giả xem miễn phí nên đến và ra về trong tình trạng thiếu tôn trọng vở diễn”. Theo nghệ sĩ Kim Tử Long: “Chỉ nên miễn phí khi đưa cải lương ra quảng trường, với các sự kiện lớn, còn ở rạp phải là “thánh đường” đúng nghĩa. Dù chỉ một vé được bán cũng là sự trân trọng dành cho nghệ sĩ chúng tôi”.
- Ông bầu Huỳnh Anh Tuấn cũng băn khoăn: “Tôi lo ngại là diễn miễn phí sẽ bị đồng hóa với “diễn phục vụ nội bộ có tài trợ của nhà nước”. Vì qua suất diễn đầu, đã nghe dư luận bàn tán việc diễn viên ngôi sao lấy vé VIP bán, còn vé trên lầu, vé hàng ghế xa mới được phân phối cho khán giả. Với khoảng 250 ghế ngồi của Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang, mỗi suất, nghệ sĩ tham gia vở nhận vé cho người nhà, cho khán giả thân quen, số lượng vé đến tay khán giả bên ngoài là bao nhiêu? Trong đánh giá để thử nghiệm cải lương miễn phí, cần nhìn rõ vấn đề này, cẩn trọng hơn với dự án cải lương miễn phí”
Vậy, giải pháp nào khả thi?
Trước những lo lắng không thừa của giới chuyên môn và nghệ sĩ sân khấu xã hội hóa, ban giám đốc Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang đã tiếp nhận và cho biết: Sau đợt diễn thí điểm từ đây đến cuối năm, nhà hát THT sẽ đánh giá và có báo cáo với Sở VH-TT TP Hồ Chí Minh để kịp thời điều chỉnh tổ chức biểu diễn, bán vé hoặc hỗ trợ bằng phương cách nào đó để sàn diễn Nhà hát Trần Hữu Trang sáng đèn bền vững.
NSUT Kim Tử Long đã có những chia sẻ
- Nghệ sĩ Kim Tử Long quả quyết: “Khi đã tạo thói quen xem miễn phí cho khán giả thì sẽ khó bán vé trở lại”. Theo anh, khi đã có sự hỗ trợ kinh phí của nhà nước thì nên hạ giá vé, chứ không nên phát vé miễn phí.
- Đạo diễn Hoa Hạ cũng đồng thuận với giải pháp giảm giá vé để hỗ trợ cho khán giả yêu sàn diễn cải lương.
- Soạn giả Hoàng Song Việt cũng đề xuất thêm: “Nhà nước hỗ trợ kinh phí cho các đoàn có số lượng diễn viên trẻ khá đông, lại không đủ kinh phí để mời nghệ sĩ ngôi sao tăng cường. Họ cần hỗ trợ để sáng đèn. Phương án này sẽ mang lại niềm tin cho thế hệ diễn viên trẻ bám nghề, vì nhà nước đã hỗ trợ họ làm nghề một cách nghiêm túc”.
- Theo ý kiến của đạo diễn Huỳnh Nga thì: “Không phân biệt quốc doanh hay tư nhân, căn cứ trên đề án làm vở mới, nhà nước hỗ trợ kinh phí để đưa vở diễn đến với số đông khán giả. Cách hỗ trợ trên đề cương được duyệt sẽ có thêm nhiều vở hay, giá vé lại giảm hợp túi tiền của khán giả bình dân”.
>> Đoạn trích ngắn trong vở “giấc mộng đêm xuân”
