Sau những vở diễn thành công và gây tiếng vang lớn trong dự luận là Cung phi Điểm Bích, Bến nước Ngũ Bồ, đạo diễn trẻ Hoàng Quỳnh Mai và các nghệ sĩ Nhà hát Cải lương Việt Nam lại tái xuất với vở Trọn đời trung hiếu với Thăng Long. Sẽ tham dự Hội diễn SKCL CNTQ vào cuối năm 2009, Trọn đời trung hiếu với Thăng Long đã mang tới một góc nhìn mới về cải lương về đề tài lịch sử.
Khám phá những góc khuất lịch sử
Có biết bao vở diễn đã xây dựng vị anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt nhưng tác giả Nguyễn Văn Quý và nữ đạo diễn trẻ Hoàng Quỳnh Mai đã tìm được chìa khoá riêng để khắc họa về ông trên sân khấu cải lương. Đó chính là những lát cắt về cuộc sống riêng tư đã quyết định tới số phận và cuộc đời của người anh hùng. Đằng sau sự vĩ đại mà người đời tôn vinh và nhìn nhận thì họ vẫn là những con người bình thường, biết yêu, biết ghét, biết khao khát… Có khi điều hạnh phúc bình dị của những con người bình thường lại là cái khao khát cháy bỏng của những bậc anh hùng mà họ không thể có…
Người đời biết đến cái tên vị anh hùng Lý Thường Kiệt với bao chiến công hiển hách phá Tống, bình Chiêm, phò tá trung thanh ba đời vua : Lý Thái Tông, Lý Thánh Tông, Lý Nhân Tông. Nhưng mấy ai biết vị anh hùng Thái uý Lý Thường Kiệt đã phải trả một cái giá vô cùng đắt đó là hi sinh hạnh phúc cá nhân. Bình sinh Ngô Tuấn là người khôi ngô, tuấn tú, thông minh, tài năng hơn người, được vua Lý Thánh Tông yêu mến, đã ban cho ông mang họ vua và đưa vào nội cung giúp việc tại triều đình. Tuy nhiên, cái giá để trở thành người gần gũi đức vua, Ngô Tuấn đã phải chịu ghép tịnh thân, mất đi chức năng của người đàn ông và chấp nhận chia tay mối tình đẹp với người con gái tài sắc Thuần Khanh. Cái bi kịch, góc khuất phía sau rất riêng tư của một con người được vở diễn khai thác càng làm cho nhân vật Lý Thường Kiệt đẹp hơn, thuyết phục hơn.
Điều mà đạo diễn trẻ – người đã giành giải A Cuộc thi Tài năng trẻ đạo diễn toàn quốc 2008 tâm đắc nhất với vở diễn này đó là trong kịch bản Lý Thường Kiệt đã bộc lộ cái tôi thật sự trong con người mình qua câu nói với người con nuôi của Thuần Khanh : “Cháu bảo ta là một dũng tướng uy danh, ai ai cũng biết. Nhưng có một điều mà nhiều người không biết, đó là… ta cũng mồ côi như cháu và cũng cô đơn…” Chấp nhận tịnh thân, đồng nghĩa với tuyệt tự giống nòi, một sự hành xác đối với một con người thường. Từ bỏ những khao khát lứa đôi cháy bỏng, từ bỏ hạnh phúc đời thường của con người, Lý Thường Kiệt đã quyết định dành trọn cả cuộc đời cho đất nước, dân tộc. Đó chính là sự vĩ đại của ông.
Quyền hư cấu
“Sân khấu có quyền hư cấu, miễn là đừng làm tổn hại đến hình tượng nhân vật mà mình tôn vinh”, đạo diễn Hoàng Quỳnh Mai bộc bạch. Những chi tiết rất đắt về Lý Thường Kiệt như ông sinh ra trên mảnh đất tụ hội khí vượng của Thăng Long, những cánh hoa ngọc lan là những kỉ niệm không bao giờ quên của đôi trai tài gái sắc Ngô Tuấn và Thuần Khanh do Hoàng Quỳnh Mai cài vào làm cho vở diễn trở nên trữ tình, lãng mạn và rõ nét về một vở diễn ra đời vào thời điểm Hà Nội sắp kỉ niệm 1000 năm Thăng Long.
Cảnh Ngô Tuấn tịnh thân là một cảnh diễn rất khó biểu đạt, nhưng đạo diễn và nghệ sĩ đã khiến người xem như thấu được nỗi đau từ trong tâm hồn của từng nhân vật. Tầng trên sân khấu, Ngô Tuấn thực hiện phép tịnh thân. Tầng dưới là cảnh nàng Thuần Khanh bị chôn vùi trong ngôi mộ trắng hoa ngọc lan tượng trưng cho một tình yêu thanh tao phải hi sinh vì nghĩa lớn. Ngay trước khi mở màn, khúc nhạc đồng dao về bài thơ thần của Lý Thường Kiệt do những giọng trẻ con cất lên véo von đã làm toát lên cái thần của vở. Dám đưa cả cảnh đau đẻ làm màn mở đầy vở diễn, đạo diễn đã làm nổi bật dấu hiệu đất nước sẽ có một nhân tài vĩ đại. Tình cảm đôi lứa là một trong những nét chủ đạo xuyên suốt toàn bộ vở diễn. Nhưng cái tình của các nhân vật lịch sử đã vượt qua những thể hiện uỷ mị, sướt mướt thường thấy trên sân khấu cải lương. Các nghệ sĩ đã làm “sang” cho sân khấu bằng một mối tình cao đẹp của những người trong lịch sử bằng cách dàn dựng tinh tế và lối diễn xuất chân thật. Đêm diễn đầu tiên công diễn, có rất nhiều cụ già và chị em phụ nữ đã khóc trước cảnh nàng Thuần Khanh quên mình cứu Lý Thường Kiệt. Mỗi nhân vật trong vở diễn đều mang số phận và những tính cách riêng biệt. Các nghệ sĩ Mạnh Hùng vai Lý Thường Kiệt, Thu Trang vai Thuần Khanh và nhiều nghệ sĩ ở trong những vai diễn phụ cũng đã cuốn hút người xem không những bằng chất giọng tốt, mà bằng lối diễn như có lửa. Nghệ sĩ có được vai diễn thành công, hình tượng nhân vật trở nên sống động, điều này chính là thành công từ vài trò của người đạo diễn giỏi. Cũng phải ghi nhận sự thành công của âm nhạc do NSƯT Hoàng Anh Tú sáng tác. Trên nền chất liệu của sáo, tranh, bầu, những giai điệu đậm chất trữ tình nhưng phảng phất âm hưởng rất cổ kính, lãng đãng.
Thổi sinh khí mới, tươi trẻ với vẻ đẹp sang trọng của chính luận nghệ thuật vào một mảng đề tài tưởng như khô khan và hơn thế với những góc khuất riêng tư được khai thác giúp người xem cảm nhận về sự hi sinh, đánh đổi để trở thành vĩ đại của người anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt, lối dàn dựng chắc tay của Hoàng Quỳnh Mau sẽ còn làm nên những bất ngờ thú vị cho sân khấu cải lương.
Lương Nhi (Nguồn : Tin tức)
