Tuồng cổ Cải lương, một loại hình nghệ thuật từ lâu đã trở thành nét đẹp văn hóa truyền thống đáng quý của người dân Nam Bộ nói riêng cũng như người Việt Nam nói chung. Trải qua bao thăng trầm của thời gian, từ giai đoạn hình thành và phát triển, hoàng kim rồi xuống dốc theo biến cố lịch sử, người ta vẫn thấy cải lương mang trong mình sức sống dồi dào, hội tụ đầy đủ nét đẹp văn hóa, tinh hoa dân tộc.
Hôm nay, Cải Lương Xưa xin giới thiệu đến các bạn danh sách 10 tuồng cổ cải lương đáng xem nhất mọi thời đại. Hi vọng rằng danh sách này sẽ đem đến cho khán giả những thông tin thú vị về 10 tuồng cải lương, và cũng là dịp để cùng nhau ôn lại những tuồng kinh điển vang bóng một thời.
1. Chuyện tình An Lộc Sơn
Chuyện tình đầy ngang trái của An Lộc Sơn và nàng quý phi Thái Chân sẽ được tái hiện lại qua giọng ca đầy tình cảm của các nghệ sĩ Lệ Thủy, Minh Vương, Thanh Sang… trong vở tuồng cải lương “Chuyện tình An Lộc Sơn”.
Chuyện tình An Lộc Sơn – Minh Vương, Lệ Thủy
Xem xong tuồng này ta sẽ nhận ra rằng, tình yêu không chỉ là những tháng ngày hạnh phúc, mộng mơ, cả bầu trời toàn là màu hồng; mà sẽ có những lúc bão giông cho mối tình ngang trái. Không những thế, người ta có thể vì yêu mà hận, mà quyết tâm trả thù, cướp lại bóng hình người mình yêu quý nếu có cảm giác sắp mất đi người đó. An Lộc Sơn cũng vì yêu nên mù quáng, ông đã dấy binh tạo phản. Để rồi sau tất cả mọi chuyện, ông chỉ còn có thể ôm xác nàng Thái Chân vào lòng trong đau đớn tuyệt vọng. Có lẽ do định mệnh trái ngang, do sự ngông cuồng, mù quáng mà dẫn tới cái kết bi thương.
Tất cả những cung bậc cảm xúc ấy sẽ được cất lên qua giọng ca của những người nghệ sĩ tài danh nhất trong tuồng cải lương “Chuyện tình An Lộc Sơn”. Chắc chắn rằng, bằng tất cả sự tâm huyết của các nghệ sĩ cũng như tình tiết đặc sắc được xây dựng, “Chuyện tình An Lộc Sơn” sẽ chiếm được cảm tình của khán giả, cũng như trở thành một trong những vở tuồng cổ hay nhất bởi những giá trị nghệ thuật mà nó đem lại.
– Soạn giả: Thế Châu
– Nghệ sĩ trình bày: Lệ Thủy, Minh Vương, Thanh Sang,…
COI VIDEO (TRỌN TUỒNG) Chuyện tình An Lộc Sơn – Minh Vương, Lệ Thủy
2. Thái hậu Dương Vân Nga
Thái hậu Dương Vân Nga Không chỉ mang nội dung sâu sắc, truyền tải tinh thần yêu nước và cho thế hệ sau thấy được sự mạnh mẽ kiên cường của vị Thái hậu nổi tiếng trong lịch sử dân tộc; mà vở tuồng này còn là điểm tựa gây dựng nên tên tuổi của một trong những nữ nghệ sĩ tài danh bậc nhất cải lương Việt Nam – NSND Bạch Tuyết.
Thái Hậu Dương Vân Nga – Bạch Tuyết
Mấy chục năm qua, những tuồng cải lương cổ không chỉ đem đến cho khán giả những câu chuyện đậm chất nhân văn; mà còn mang ý nghĩa ca ngợi, nhớ ơn những người đã có công xây dựng và bảo vệ đất nước trong suốt chiều dài 4000 năm lịch sử của dân tộc.
Vở tuồng cổ “Thái hậu Dương Vân Nga” gây được tiếng vang lớn ngay khi ra mắt và được rất nhiều người yêu thích bởi những giá trị nhân văn sâu sắc mà nó mang lại. Bên cạnh đó, vai diễn Thái hậu Dương Vân Nga còn được thể hiện rất xuất sắc bởi diễn xuất có hồn và sự điêu luyện trong tiếng hát của “cải lương chi bảo” Bạch Tuyết. Vì lẽ đó, “Thái hậu Dương Vân Nga” xứng đáng được xem là một trong những tuồng cổ cải lương đáng xem nhất mọi thời đại.
Soạn giả: Hoa Phượng, Chi Lăng, Hoàng Việt, Thể Hà Vân (phỏng theo kịch bản chèo của Trúc Đường)
Nghệ sĩ thể hiện: NSND Bạch Tuyết,…
3. Máu nhuộm sân chùa
“Nhân chi sơ, tánh bổn thiện”, đó là lời Phật dạy khi nói về bản chất của con người. Rằng bản thân ai trong mỗi chúng ta sinh ra đều có thiện căn, giống như một tờ giấy trắng. Dòng đời xô đẩy, lòng người đa đoan ngoài cuộc sống đã khiến cho những hận thù cũng từ đó nảy sinh. Để giữ được chữ “Thiện” trong tâm, mỗi người chúng ta cần phải biết gạt bỏ hận thù, thanh thản mà sống.
Máu Nhuộm Sân Chùa – Minh Vương, Minh Cảnh, Lệ Thủy
“Máu nhuộm sân chùa” nói về những ân oán, hận thù trong cuộc đời mà ai cũng sẽ gặp phải, khuyên con người nên gạt bỏ đi mà sống. Bên cạnh đó, vở cải lương còn nói về chuyện tình của hai nhân vật là Tự Tâm và Thiên Nga khiến bao người xúc động. Trải qua bao nhiêu năm tháng, vở tuồng cổ cải lương “Máu nhuộm sân chùa” vẫn để lại những dấu ấn đậm nét trong lòng khán giả bởi chiều sâu trong triết lí nhân sinh mà tác phẩm mang lại.
Soạn giả: Yên Lang
Nghệ sĩ trình bày: Minh Cảnh, Minh Vương, Lệ Thủy, Thanh Kim Huệ,…
COI VIDEO (TRỌN TUỒNG) MÁU NHUỘM SÂN CHÙA – MINH Cảnh, LỆ THỦY
4. Đêm lạnh chùa hoang
Một chuyện tình buồn thảm đã lấy đi nước mắt của hàng triệu người xem, “Đêm lạnh chùa hoang” nội dung kể về những trắc trở, trái ngang trong cuộc tình của Lĩnh Sơn và Bảo Xuyên.
Đứng giữa chữ “Trung” và “Tình”, giữa nhiệm vụ đất nước và tình yêu, họ nguyện chết vì nhau, hi sinh tính mạng để cầu mong cho người mình yêu được vẹn toàn. Giữa không gian vắng lặng của ngôi chùa hoang phế, Lĩnh Sơn ôm xác người yêu mình trên tay bước đi trong vô định. Nghĩa vụ non sông đã hoàn thành, nhưng người yêu anh lại vĩnh viễn ra đi…
Đêm Lạnh Chùa Hoang – Minh Vương, Lệ Thủy
Tình yêu đầy xúc động ấy đã khiến cho vở tuồng cổ cải lương “Đêm lạnh chùa hoang” trở thành một trong những vở tuồng cổ cải lương kinh điển về chuyện tình ngang trái được nhiều khán giả yêu thích.
Soạn giả: Yên Lang
Nghệ sĩ trình bày: Minh Vương, Minh Cảnh, Lệ Thủy, Phượng Liên,…
COI VIDEO (TRỌN TUỒNG) ĐÊM LẠNH CHÙA HOANG – MINH VƯƠNG, LỆ THỦY
5. Người tình trên chiến trận
Người Tình Trên Chiến Trận – Minh Phụng, Lệ Thủy
Bên cạnh đó, vở tuồng cổ “Người tình trên chiến trận” cũng là bước đệm đưa tên tuổi của những nghệ sĩ tài danh như nghệ sĩ Lệ Thủy, nghệ sĩ Minh Phụng, nghệ sĩ Diệp Lang,… đến gần với công chúng hơn. Sức ảnh hưởng cũng như giá trị sâu sắc mà vở cải lương mang lại, “Người tình trên chiến trận” quả là xứng đáng khi được xem như một trong những vở tuồng cổ cải lương đáng xem nhất mọi thời đại.
Soạn giả: Mộc Linh, Nguyên Thảo
Nghệ sĩ trình bày: Lệ Thủy, Minh Phụng, Diệp Lan, Út Bạch Lan,…
6. Tiếng hạc trong trăng
Đây là vở tuồng cổ cải lương nổi tiếng của soạn giả Loan Thảo, Yên Ba. Nội dung kể về cuộc đời bất hạnh của cô gái trẻ tên Xuyên Lan. Xuyên Lan từ bé đã bị mù cả hai mắt, được một thầy lang y chuyên bốc thuốc, chữa bệnh cứu người cưu mang. Mẹ của Xuyên Lan mất khi cô mới chào đời, còn cha của cô phải rong ruổi chốn giang hồ vì món nợ thâm thù chưa trả dứt. Và rồi sau này Xuyên Lan và cha cô gặp lại nhau trong tình cảnh trớ trêu, dở khóc dở cười.
Tiếng hạc trong trăng – Lệ Thủy, Thanh Sang
“Tiếng hạc trong trăng” là những dòng tâm tình ca ngợi tình phụ tử. Chi tiết người cha hi sinh đôi mắt của mình để tìm lại ánh sáng cho đứa con gái thân yêu khiến người xem không khỏi xúc động. Bên cạnh nội dung đậm chất nhân văn ấy, diễn xuất tuyệt vời cùng với giọng ca ngọt ngào của cặp đôi nghệ sĩ Lệ Thủy – Thanh Sang đã mang từng câu, từng chữ trong vở cải lương in đậm trong lòng khán giả. Có thể khẳng định, dù thời gian có qua đi vội vã và khắc nghiệt đến đâu chăng nữa thì vở cải lương “Tiếng hạc trong trăng” vẫn mãi còn đó, vẫn nằm trong TOP những vở tuồng cổ cải lương đáng xem nhất Việt Nam.
Soạn giả: Yên Ba, Loan Thảo
Nghệ sĩ thể hiện: Lệ Thủy, Hoài Thanh, Thanh Sang, Bạch Long…
7. Kiếp nào có yêu nhau
“Kiếp nào có yêu nhau” là một trong những vở tuồng cổ cải lương cổ hay nhất từ trước đến nay, nhận được nhiều sự yêu mến từ khán giả, cũng như khẳng định được giá trị nghệ thuật qua từng lời ca, tiếng hát vượt thời gian, không gian của dàn nghệ sĩ tài danh.
Kiếp nào có yêu nhau – Lệ Thủy, Mỹ Châu
Một chuyện tình buồn giữa Mộ Dung Thạch và tiểu thư Thiên Kim. Cuộc đời trái ngang đã chia hai lối rẽ, dẫu rằng họ rất yêu nhau nhưng họ vẫn mãi không thể đến được với nhau. Cùng với đó, vở cải lương còn để lại dấu ấn cho người xem bởi mối tình si đầy đau khổ của nàng Quế Minh, dẫu thế nào vẫn nguyện một lòng sắt son, chung thủy với một người duy nhất.
Trải qua nhiều biến cố thăng trầm của thời gian, “Kiếp nào có yêu nhau” vẫn luôn nhận được sự yêu thích, mến mộ từ khán giả, cũng như được nhiều thế hệ nghệ sĩ trẻ sau này dàn dựng lại trên sân khấu
Soạn giả: Nguyên Thảo, Hạnh Trung
Nghệ sĩ trình bày: Lệ Thủy, Mỹ Châu, Minh Vương, …
COI VIDEO (TRỌN TUỒNG) Kiếp nào có yêu nhau – MỸ CHÂU, LỆ THỦY
8. Tâm sự loài chim biển
Tình yêu không phải là sự chiếm hữu, mà còn là sự hi sinh cho người mình yêu. Hi sinh thầm lặng, cả cuộc đời lo lắng, quan tâm chỉ mong người mình yêu hạnh phúc. Cũng giống như mối tình thủy chung của Áo Vũ Cơ Hàn hay sự si tình của gã cướp biển Thạch Vũ trong vở tuồng cổ cải lương “Tâm sự loài chim biển”, họ đều hi sinh vì người mình thương, dâng hết trọn tình yêu cho một người duy nhất. Điều đó đã tạo nên chiều sâu trong mạch cảm xúc của vở cải lương, gây được sự xúc động, thiện cảm từ khán giả.
Tâm sự loài chim biển – Lệ Thủy, Minh Phụng
Ra đời trước năm 1975, “Tâm sự loài chim biển” được biết đến như một trong những vở tuồng cổ cải lương nổi tiếng và hay nhất. Cho đến tận hôm nay, nhắc đến tên của vở cải lương này, giới người mộ điệu đều dành riêng tình cảm đặt trọn vào các vai diễn, cũng như những nhân vật trong “Tâm sự loài chim biển”
Soạn giả: Yên Lang, Nguyên Thảo
Nghệ sĩ trình bày: Mỹ Châu, Lệ Thủy, Minh Phụng, Phượng Liên, Minh Vương,…
COI VIDEO (TRỌN TUỒNG) TÂM SỰ LOÀI CHIM BIỂN – MINH PHỤNG, LỆ THỦY
9. Mùa thu trên Bạch Mã Sơn
“Mùa thu trên Bạch Mã Sơn” kể về chuyện tình buồn giữa cô gái có đôi mắt buồn Phùng Cẩm Loan và tay kiếm khách Hồ Vũ. Định mệnh đã đưa họ gặp nhau, trao cho nhau kỉ vật làm tin, nhưng sau đó lại cách xa muôn trùng vạn dặm. Cẩm Loan dẫu có vấn vương thế nào thì cũng sẽ là vợ người ta. Chàng có si tình đến mấy, thì cũng đành ngậm ngùi nhìn chiếc kiệu hoa khuất bóng.
Mùa Thu Trên Bạch Mã Sơn – Minh Phụng, Lệ Thủy
Có những thứ sẽ in đậm vào tâm hồn con người không dứt ra được, đôi khi chỉ là một ánh mắt, một cái nhìn đầy ẩn ý, vấn vương. Đôi mắt sầu buồn ấy của Phùng Cẩm Loan có lẽ sẽ mãi khắc ghi trong trái tim Hồ Vũ, dẫu rằng bọn ác nhân có khiến nàng mù lòa, dẫu rằng nàng vẫn không thể ở cạnh Hồ Vũ thêm được nữa.
Bằng tất cả tình cảm, tâm tư trĩu nặng qua từng lời ca tiếng hát, “Mùa thu trên Bạch Mã Sơn” đã lấy đi bao nhiêu nước mắt khán giả và trở thành một trong những bản tình ca bất hủ của cải lương cổ đến tận các thế hệ mai sau.
Soạn giả: Yên Lang
Nghệ dĩ trình bày: Minh Cảnh, Mỹ Châu, Phượng Liên, Thanh Thanh Hoa,…
COI VIDEO (TRỌN TUỒNG) MÙA THU TRÊN BẠCH MÃ SƠN – MINH PHỤNG, LỆ THỦY
10. Xin một lần yêu nhau
Được xem là một trong những vở tuồng cổ cải lương kinh điển của Việt Nam, “Xin một lần yêu nhau” là những dòng tâm sự buồn của đôi uyên ương Âu Thiên Vũ và Hồ Như Thủy. Chuyện tình ấy đã lấy đi biết bao nước mắt, sự đồng cảm cũng như sự yêu mến của khán giả, “Xin một lần yêu nhau” thực sự là một tác phẩm đặc sắc và ý nghĩa vô cùng.
Xin Một Lần Yêu Nhau – Minh Vương, Lệ Thủy, Minh Phụng
“Thủy ơi, có lẽ Thượng Đế sanh ta ra và lập cuộc đời ta nhằm một ngôi sao xấu
Thế cho nên đời ta cứ mãi lao đao khốn khổ, chỉ xin một lần yêu nhau mà không nói được bao giờ”
Câu vọng cổ trên của Âu Thiên Vũ chắc có lẽ nhiều người trong chúng ta đã từng nghe qua và biết đến. Đó như những lời oán than cho số phận éo le, tiếc thương nuối cho mối tình trắc trở vì định kiến xã hội, vì lòng tham của con người đã chia rẽ đôi uyên ương. Nhưng dẫu kiếp này họ không thể ở bên nhau thì cũng nguyện chết vì nhau để giữ lòng sắt son, chung thủy.
Soạn Giả: Nguyên Thảo
Nghệ sĩ trình bày: Minh Vương, Lệ Thủy, Minh Phụng,…
COI VIDEO (TRỌN TUỒNG) XIN MỘT LẦN YÊU NHAU – MINH VƯƠNG, LỆ THỦY
Mỗi vở tuồng cổ cải lương mà cailuongxua.com giới thiệu bên trên đều là những vở diễn bất hủ, làm nên tên tuổi của biết bao thế hệ nghệ sĩ ngày trước, cũng như tạo ra dấu mốc vàng son cho nền nghệ thuật cải lương nước nhà.
Bên cạnh những nghệ sĩ đã thể hiện trọn vẹn các vai diễn, nhiều thế hệ nghệ sĩ sau này cũng lần lượt tiếp nối và phát huy nét đẹp ấy, thần thái ấy của các nhân vật trong từng tác phẩm được tái hiện một cách xuất sắc, thành công.
Trải qua bao năm tháng thăng trầm, và cũng qua rồi giai đoạn đỉnh cao, nhưng như chúng ta đã thấy, cải lương vẫn còn đó, vẫn mang sức sống mạnh mẽ, kiên cường. Đó là thành quả của biết bao sự cố gắng, những giọt mồ hôi đổ xuống vì nghệ thuật của các ban nghành đoàn thể và các tổ chức cá nhân. cailuongxua.com hi vọng rằng, thông qua bài viết này, quý khán giả có thể hiểu thêm về nền cải lương nước nhà, cũng như thêm yêu mến bộ môn văn hóa nghệ thuật dân tộc này.
